G(Ł)ODNA URZĘDÓWKA [ RAPORT – wpis aktualizowany]

G(Ł)ODNA URZĘDÓWKA to inicjatywa Stowarzyszeniu, która ma na celu zauważenie problemów związanych ze stawkami za sprawy prowadzone z urzędu i SKUTECZNĄ walkę o ich zmianę.

Warto wiedzieć, że stawki za sprawy prowadzone przez adwokatów i radców prawnych z urzędu są całkowicie nierynkowe, bo w rzeczywistości OD 20 LAT NIE BYŁY ZMIENIANE!

Adwokat lub radca za prowadzenie tej samej sprawy otrzymuje inne wynagrodzenie w zależności od tego czy płaci mu klient, czy Skarb Państwa – stawki za sprawy z urzędu (a więc wtedy, gdy płaci Skarb Państwa) są o połowę niższe niż stawki minimalne adwokatów oraz radców prawnych określone we właściwych przepisach (a więc wtedy gdy płaci klient).

O jakich kwotach mówimy? Adwokat lub radca za całą sprawę z urzędu dostaje niekiedy 60 lub 90 zł (sprawy z zakresu prawa pracy, sprawy ZUS, alimenty – sprawy bardzo ważne i niełatwe). Tak! Za całą sprawę! Niezależnie od liczby pism, rozpraw czy kosztów dojazdu).

Problem niskich stawek to nie urojony problem! Warto wiedzieć, że w 2020 roku Trybunał Konstytucyjny w sprawie SK 66/19 orzekł, że jakiekolwiek różnicowanie stawek z urzędu i stawek z wyboru jest sprzeczne z Konstytucją, jednak wyrok odnosił się wprost do poprzednio obowiązującego rozporządzenia więc nie poprawił obecnej sytuacji prawnej. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny zasygnalizował w sprawie S 1/20 konieczność zmiany obecnego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości.  W sprawie SK 78/21 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że różnicowanie stawek z urzędu i stawek z wyboru wobec obrońców jest sprzeczne z Konstytucją, także w obecnym brzmieniu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości.

Niestety, Ministerstwo Sprawiedliwości nie prowadzi aktualnie prac legislacyjnych nad urealnieniem stawek pełnomocników, bowiem uważa, że obowiązujące zasady starają się uwzględniać interes osób wykonujących zawód adwokata i radcy prawnego jak też interes obywateli.  Pomimo jednoznacznych obowiązków w tym względzie, od 3 lat Ministerstwo Sprawiedliwości znajduje się w fazie prac „analityczno-koncepcyjnych” co w praktyce oznacza, że nie są prowadzone żadne prace i nie powstał żaden projekt rozporządzenia w brzmieniu nakazanym Ministerstwu przez Trybunał Konstytucyjny

W ramach raportu publikujemy wszelkie materiały odnoszące się do tematyki pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów oraz radców prawnych z urzędu, w tym:

• zestawienie orzecznictwa obejmującego orzeczenia Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych przyznające adwokatom wynagrodzenie, z uwzględnieniem prokonstytucyjnej wykładni obecnego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości (uwzględnieniem orzeczenia TK – SK 66/19 raz SK 78/21)
• wzory wniosków, zażaleń oraz skargi konstytucyjnej;
• wystąpienia Stowarzyszenia Adwokackiego „Defensor Iuris” do organów władzy publicznej w związku ze stawkami pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów z urzędu;
• artykuły oraz felietony członków Stowarzyszenia Adwokackiego „Defensor Iuris”
  o tematyce pomocy prawnej udzielanej z urzędu;
• publikacje prasowe odnoszące się do pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów z urzędu oraz działań adwokackich;
• wystąpienia organów państwowych (w tym interpelacje poselskie) do Ministra Sprawiedliwości w sprawie pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez adwokatów i radców prawnych

Śledźcie naszą stronę oraz nasze kanały w social mediach Pierwsze kroki już podjęliśmy i walczymy o więcej

Stworzyliśmy dedykowaną grupę na portalu Facebook poświęconą tematyce nieodpłatnej pomocy prawnej udzielanej z urzędu.

UŻYJ NASZEGO LOGO:

ZESTAWIENIE ORZECZNICTWA SĄDU NAJWYŻSZEGO ORAZ SĄDÓW POWSZECHNYCH

W ramach naszej inicjatywy G(ł)odne Urzędówki, przygotowaliśmy oraz na bieżąco aktualizujemy, w oparciu o napływające do nas od adwokatów informacje, zestawienie orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych, uwzględniające postulat zawarty w orzeczeniu TK 66/19 tj. niedopuszczalność zróżnicowania stawek adwokackich z wyboru oraz z urzędu.

Aktualne zestawienie możecie Państwo pobrać ze strony internetowej. Aktualizacja na dzień 26 września 2022 roku.

WZORY WNIOSKÓW

Publikujemy edytowalne wzory wniosków o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, a także wzory zażaleń w postępowaniu cywilnym oraz w postępowaniu karnym, a także wzór skargi konstytucyjnej. Publikujemy także nowy wzór wniosku o uzupełnienie wyroku w postępowaniu karnym, wobec niekonstytucyjności stawek rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości stwierdzonej w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 XII 2022 roku (SK 78/21).

Poniżej wszystkie wzory do pobrania:

wzór zażalenia na odmowę uzupełnienia kosztów postępowania [.docx]

wzór wniosku o uzupełnienie wyroku w postępowaniu karnym[.docx]

wzór wniosku – postępowanie karne[.docx]

wzór wniosku – postępowanie cywilne[.docx]

WYSTĄPIENIA STOWARZYSZENIA ADWOKACKIEGO „DEFENSOR IURIS”

W dniu 13 marca 2023 roku (poniedziałek)

Wystąpiliśmy do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o skierowanie pytania prawnego do Sądu Najwyższego w zakresie stosowania art. 626 par. 2 kodeksu postępowania karnego. Otrzymaliśmy odpowiedź Rzecznika Praw Obywatelskich o zainteresowaniu oraz istotności przedstawionego zagadnienia oraz prośbę o dołączenie wyroków Sądów Powszechnych wskazujących na rozbieżność orzeczniczą w zakresie stosowania art. 626 par. 2 kodeksu postępowania karnego.

W dniu 10 marca 2023 roku (piątek)

Przesłaliśmy drogą e-mailową list otwarty do wszystkich sądów powszechnych w Polsce, w którym zawarliśmy postulaty dotyczące pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów oraz radców prawnych w zakresie poszanowania treści art. 190 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Treść wskazanego listu umieściliśmy także na mediach społecznościowych. Niniejszy list przesłaliśmy także do Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Okręgowych Rad Adwokackich z prośbą o wsparcie interesów majątkowych adwokatów.

W dniu 21 lutego 2023 roku (wtorek)

Wystąpiliśmy do Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej z listem o rozważenie działań prowadzących do dobrowolności w zakresie prowadzenia spraw z urzędu w zakresie spraw cywilnych i administracyjnych. Wskazaliśmy, że ORA Kraków jest obecnie jedyną izbą adwokacką, gdzie nie istnieje możliwość rezygnacji z prowadzenia spraw z urzędu.  W dniu 9 marca 2023 roku Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej wydał zarządzenie dotyczące zasad wyznaczania pełnomocników w Krakowskiej Izbie Adwokackiej, jak również przeprowadzona jest ankieta wśród adwokatów izby krakowskiej. 

W dniu 21 lutego 2023 roku (wtorek)

Wystąpiliśmy o udostępnienie informacji publicznej do Ministerstwa Finansów (wniosek) oraz Ministerstwa Sprawiedliwości (wniosek) w przedmiocie planowanych prac legislacyjnych nad rozporządzeniem w sprawie nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej przez adwokatów z urzędu, zgodnie ze wskazaniami Trybunału Konstytucyjnego.

Poniżej publikujemy:

• odpowiedź Ministra Finansów z dnia 7 marca 2023 roku na wniosek o udzielenie informacji publicznej;
• odpowiedź Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 marca 2023 roku na wniosek o udzielenie informacji publicznej;

W dniu 15 lipca 2022 roku (piątek)

Wystąpiliśmy z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej do Okręgowych Rad Adwokackich, aby wyjaśnić czy na obszarze danej rady adwokackiej istnieje możliwość złożenia oświadczenia o wykreśleniu z listy osób deklarujących gotowość do świadczenia pomocy prawnej z urzędu. Na dzień publikowania informacji otrzymaliśmy odpowiedzi z 15 okręgowych rad adwokackich spośród 24 okręgowych rad adwokackich w kraju. Jednocześnie na grupie „G(ł)odne Urzędówki” udzieliliście Państwo informacji co do praktyki w dalszych 7 radach adwokackich. Nie otrzymaliśmy informacji co do praktyki postepowania w 3 radach adwokackich – tj. ORA w Opolu, Siedlcach oraz Toruniu.

Według uzyskanych informacji:

• w sprawach karnych – wszystkie rady adwokackie stwarzają możliwość złożenia oświadczenia o niewyrażeniu gotowości do świadczenia pomocy prawnej z urzędu, co skutkuje wpisanie przez Sąd na „listę B” przydzielania spraw z urzędu, zgodnie z właściwym rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2020 roku;
• w sprawach cywilnych i administracyjnych – Okręgowa Izba Adwokacka w Krakowie oraz Okręgowa Izba Adwokacka w Katowicach nie stwarza możliwości złożenia oświadczenia o braku gotowości do świadczenia pomocy prawnej z urzędu – we wskazanych radach adwokackich świadczenie pomocy prawnej z urzędu w sprawach cywilnych i administracyjnych jest „przymusowe”

W dniu 8 października 2021 roku (piątek)

• Sąd Apelacyjny w Krakowie (odpowiedź) potwierdził, że w Wydziale II Karnym sędziowie uwzględniają wnioski obrońców z urzędu o przyznanie pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów i radców prawnych, zgodnie z treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2020 roku (sygn. akt. SK 66/19). Jak wynika z zestawienia orzecznictwa wnioski takie uwzględniane są również w Wydziale I Cywilnym w/w Sądu.
• Sąd Okręgowy w Białymstoku (odpowiedź) potwierdził, że istniały przypadki przyznania wynagrodzenia za pomoc prawną z urzędu wg orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego SK 66/19.
• Sąd Okręgowy w Rzeszowie (odpowiedź) potwierdził, że istniały przypadki przyznania wynagrodzenia za pomoc prawną z urzędu wg orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego SK 66/19.
• Sąd Okręgowy w Toruniu (odpowiedź) potwierdził, że istniały przypadki przyznania wynagrodzenia za pomoc prawną z urzędu wg orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego SK 66/19;
• Sąd Okręgowy w Zamościu (odpowiedź) potwierdził, że istniały przypadki przyznania wynagrodzenia za pomoc prawną z urzędu wg orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego SK 66/19;

ARTYKUŁY I FELIETONY CZŁONKÓW
STOWARZYSZENIA ADWOKACKIEGO „DEFENSOR IURIS”
o tematyce pomocy prawnej udzielonej z urzędu

PUBLIKACJE PRASOWE
dot. nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu

• W dniu 20 grudnia 2022 roku (wtorek)
  Serwis Gazeta Prawna opublikował artykuł „Pomoc prawna z urzędu. TK: Różnicowanie wynagrodzenia jest niezgodne z konstytucją”, w którym opisano orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 X 2022 roku oraz jego możliwe następstwa.
• W dniu 20 grudnia 2022 roku (wtorek)
  Serwis Prawo.pl opublikował artykuł „TK: Przepisy dotyczące „urzędówek” za sprawy karne niezgodne z Konstytucją”, w którym opisano orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 X 2022 roku oraz jego możliwe następstwa.
• W dniu 2 września 2022 roku (piątek)
  Serwis Rzeczypospolita opublikował artykuł „Adwokat może zrezygnować z urzędówek, radca prawny nie”, w którym wskazał na ograniczoną możliwość rezygnacji radców prawnych z pomocy prawnej świadczonej z urzędu.
• W dniu 5 sierpnia 2022 roku (piątek)
  Serwis Rzeczypospolita opublikował artykuł „Nowe stawki dla prawników. Resort Ziobry przedstawił swoje propozycje”, w którym wskazał na projektowaną nowelizację rozporządzenia w sprawie stawek z urzędu, obniżającą wartość pracy obrońców i pełnomocników w sprawach nieletnich do odpowiednio 60 oraz 180 zł.
• W dniu 30 czerwca 2022 roku (czwartek)
  Serwis Prawo.pl opublikował artykuł „Stowarzyszenie adwokackie pyta, czy można rezygnować z „urzędówek”, w którym wskazano na problematykę możliwości rezygnacji ze świadczenia pomocy prawnej z urzędu oraz odpowiedzi udzielone przez rady adwokackie, na wniosek Stowarzyszenia.
• W dniu 28 maja 2022 roku (sobota)
  Serwis Prawo.pl opublikował artykuł „G(ł)odne urzędówki? – RPO też pisze do ministra sprawiedliwości), w którym wskazał na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie dyskryminacji pełnomocników z urzędu, jak również na dotychczasowe działania w ramach inicjatywy „G(ł)odne urzędówki”.
• W dniu 10 maja 2022 roku (wtorek)
  Serwis Rzeczpospolita.pl opublikował artykuł „Prezes NRA do sędziów: nie stawiajcie adwokatów w niekorzystnym położeniu” w którym wskazał, że Prezes NRA wystosował apel do członków Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA dot. stawek pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
• W dniu 7 kwietnia 2022 roku (czwartek)
  Serwis Rzeczpospolita.pl opublikował artykuł „Prezes NRA pisze do premiera. Adwokaci dostają mniej niż 19,7 zł za godzinę” w którym wskazał, że Prezes NRA wystosował do Premiera RP pismo, w którym zwrócił uwagę na niedopuszczalną wysokość stawek pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów z urzędu.
• W dniu 14 lutego 2022 roku (poniedziałek)
  Serwis Prawo.pl opublikował artykuł „G(ł)odne urzędówki” – NRA apeluje do sędziów o terminowe wypłaty, w którym opisano apel Prezesa NRA skierowany do stowarzyszeń sędziowskich, jak też dotychczasowe działania Stowarzyszenia Adwokackiego „Defensor Iuris” w ramach inicjatywy G(ł)odne Urzędówki.
• W dniu 9 lutego 2022 roku (środa)
  Serwis Prawo.pl opublikował artykuł „Widziały gały co brały? Sądy nadal różnie podchodzą do „urzędówek””, w którym poruszono problematykę zróżnicowania orzecznictwa sądów powszechnych w przedmiocie stawek pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
• W dniu 31 stycznia 2022 roku (poniedziałek)
  Serwis Prawo.pl opublikował artykuł „Adwokaci wypisują się z urzędówek, bo stawki są za niskie”, w którym poruszono problematykę możliwości rezygnacji części adwokatów z świadczenia pomocy prawnej udzielanej z urzędu oraz odmienności praktyki odmowy takiego świadczenia w różnych izbach adwokackich.
• W dniu 3 grudnia 2021 roku (piątek)
  Serwis Prawo.pl opublikował artykuł „G(ł)odna urzędówka – adwokaci i radcy coraz mocniej walczą o swoje wynagrodzenia” w którym opisano dotychczasowe działania samorządu, jak też Stowarzyszenia Adwokackiego „Defensor Iuris” w przedmiocie nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
• W dniu 24 listopada 2021 roku (środa)
  Serwis Legalis.pl opublikował artykuł „Wyższe taksy za urzędówki? MS nie mówi nie” w którym przedstawiono odpowiedź Ministra Sprawiedliwości na interpelację poselską posła Franciszka Sterczewskiego.
• W dniu 20 października 2021 roku (poniedziałek)
  Serwis Rzeczpospolita opublikował artykuł „Za urzędówki adwokaci płacą z własnej kieszeni”, w którym wskazano na interpelacje posła Franciszka Sterczewskiego w przedmiocie stawek adwokackich i radcowskich z urzędu.
• W dniu 14 października 2021 roku (czwartek)
  Serwis Prawo.pl opublikował artykuł „Radcy i adwokaci wspólnie dopominają się uregulowania stawek za pomoc prawną z urzędu”, w którym poruszono działania samorządu, jak też Stowarzyszenia Adwokackiego „Defensor Iuris” w przedmiocie nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
• W dniu 25 września 2021 roku (sobota)
  Serwis Prawo.pl opublikował artykuł” Adwokaci apelują o rozwiązanie problemu stawek za pomoc prawną z urzędu”, w którym przytoczono treść listu otwartego oraz innych działań podejmowanych w tym przedmiocie.
• W dniu 23 września 2021 roku (czwartek)
  Gazeta Wyborcza opublikowała artykuł „Obywatele mają prawo wymagać od państwa pomocy prawnej z urzędu, ale państwo nie chce przyzwoicie płacić adwokatom” w ramach którego w całości przedstawiony został nasz list otwarty.

WYSTĄPIENIA ORGANOW WŁADZY PUBLICZNEJ
dot. nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu

• wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 maja 2022 roku;
• interpelacja posła Franciszka Sterczewskiego w sprawie stawek z urzędu z dnia 13 października 2021 roku wraz z odpowiedzią Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 listopada 2021 roku;
• interpelacja posłów Agnieszki Dziemianowicz Bąk, Krzysztofa Śmiszek oraz Anny Marii Żukowskiej w sprawie stawek z urzędu z dnia 16 sierpnia 2021 roku wraz z odpowiedzą Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 września 2021 roku;
• interpelacja posła Zbigniewa Girzyńskiego w sprawie stawek z urzędu z dnia 26 lutego 2020 roku wraz z odpowiedzią Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 marca 2020 roku